zs nr 10 bydgoszcz

Prym wiódł tutaj pisarz niezwykle pracowity i płodny, polityk, publicysta, uczony i poeta w jednej osobie, Józef Szujski. Działacz polityczny, współtwórca Teki Stańczyka, a tym samym programu „stańczyków” krakowskich, znakomity autor Dziejów Polski, które wykładał na katedrze Uniwersytetu Jagiellońskiego, ambicjom literackim dawał wyraz w obfitej twórczości dramatycznej, którą uprawiał przez lat dwadzieścia z okładem i którą zdobywał sobie duże, a niezasłużone uznanie. Począwszy tedy od Dramatów, wśród których znalazła się głośna Halszka z Ostroga, aż po okolicznościowy dialog Długosz i Kallimach, napisany w czterechsetlecie śmierci wielkiego historyka średniowiecznego, Szujski wydobywał z dziejów polskich momenty przełomowe, by za ich pośrednictwem szczepić zarówno znajomość i miłość przeszłości, jak swe koncepcje historiozoficzne, które głosił z katedry i trybuny politycznej. Jednakowoż lot wyobraźni dramaturga nigdzie nie osiągnął wyżyn, które uderzają czytelnika jego publicystyki, bez względu na to, czy uzna on, czy odrzuci wywody Szujskiego. W jego wizjach dramatycznych bowiem połączenie patosu, efektów melodramatycznych i roztrząsań politycznych góruje nad umiejętnością tworzenia plastycznych wizerunków ludzi żywych i wskutek tego jego tragedie i dialogi, mimo niepokalanie pięknego języka, są utworami papierowymi w dziejach naszej dramaturgii.